Język niemiecki opanowujemy najczęściej jako drugi – po angielskim – a niekiedy równolegle. Nic więc dziwnego, że bardzo często te dwie mowy ze sobą porównujemy, również w kontekście trudności. Licząc typowo „na papierze”, to język naszych zachodnich sąsiadów jest nieco łatwiejszy, bo czasów mamy tylko sześć: po dwa przeszłe i przyszłe oraz teraźniejszy i zaprzeszły.
Pod względem nominalnym jest ich zatem dwa razy mniej niż w angielskim. Mimo to uczniowie w początkowej fazie nauki najcześciej stwierdzają, że niemiecki jest o wiele trudniejszy do opanowania. Co ciekawe, trudność ta spada wraz z poziomem zaawansowania, a w przypadku mowy Szekspira – jest dokładnie odwrotnie. Sprawdźmy zatem czym charakteryzują się poszczególne czasy. Poznasz dzisiaj:
- präsens,
- perfekt i präteritum,
- plusquamperfekt,
- oraz futur I i futur II.
Oczywiście do listy ważnych spraw gramatycznych warto byłoby dodać jeszcze informacje na temat trybu rozkazującego (imperativ) i bezokolicznika (infinitiv), trybu przypuszczającego Konjunktiv I i II oraz Partizip I i II itd. Jednak to nie są typowe czasy, dlatego dzisiaj skupmy się na omówieniu poniższych zagadnień.
Gramatyka niemiecka - czasy przeszłe
Zaczynamy od wyrażania tematów dotyczących przeszłości, czyli bierzemy na warsztat czasy perfekt i präteritum. To, kiedy należy ich użyć, zależy od kontekstu samej wypowiedzi, więc trzeba znać nie tylko poprawną budowę zdań pod względem gramatycznym, ale i zakres zastosowań. Zatem:
Perfekt
- używany najczęściej,
- zazwyczaj słyszany podczas wypowiedzi ustnych,
- wyrażany dla sytuacji z przeszłości o skutkach odczuwalnych obecnie,
- wymaga znajomości czasowników w formie Partizip II.
Zdania tworzymy w ten sposób:
Hilfsverb (odmienione haben / sein ) + Partizip II (czasownik na końcu zdania)
Ich habe Deutsch gelernt. | Nauczyłem się niemieckiego.
Należy pamiętać, że czasowników Partizip II należy się nauczyć na pamięć, ponieważ mamy dość obszerną listę tych nieregularnych. Problem pojawia się również przy wyborze haben i sein, ponieważ trzeba umiejętnie dobierać hilfsverb właśnie. Najczęściej skorzystamy z haben, a sein pojawi się przy wyrażeniach dotyczących ruchu oraz zmiany stanu.
Präteritum
- spotykany zazwyczaj w formie pisanej,
- używany również na drodze oficjalnej, w tym w wypowiedziach publicznych, pracach naukowych lub pismach,
- jest też mocniej wykorzystywany regionalnie, na północy Niemiec.
Konstrukcja wygląda następująco:
Osoba + czasownik z odpowiednią dla osoby końcówką + reszta zdania
Sie lasen das Buch letzte Woche. | Oni przeczytali książkę w zeszłym tygodniu.
Trudność polega więc na tym, aby opanować końcówki dodawane do czasownika, w zależności od osoby będącej podmiotem w zdaniu:
- 1 os. (ich) = końcówka -te;
- 2 os. (du) = końcówka -test;
- 3 os. (er, sie, es) = końcówka -te;
- 1 os. (wir) = końcówka -ten;
- 2 os. (ihr) = końcówka -tet;
- 3 os. (sie) = końcówka -ten;
Przy okazji znów warto zaprzyjaźnić się z tabelą czasowników nieregularnych – ta „przyjemność” nas nie ominie!
