Wybierz zamówienie dla zakupu lekcji

Fotosynteza – co to jest i jak przebiega? Kompleksowy przewodnik

Fotosynteza – co to jest i na czym polega?

Informacje na ten temat są przekazywane już na wczesnym etapie w podstawówce. Nie bez powodu – fotosynteza jest zjawiskiem, któremu zawdzięczamy życie na Ziemi. Dziś omówimy podstawy tego zagadnienia!

Czym jest fotosynteza?

Zacznijmy od najprostszej definicji fotosyntezy, jaką można ułożyć:

Fotosynteza to proces zamiany energii świetlnej w energię chemiczną.

Mamy więc jasność, że w jego przebiegu potrzebne będą co najmniej dwa ogniwa:

  • Energia świetlna – pochodząca ze słońca,
  • Energia chemiczna – jest wprowadzana przez organizmy fotosyntetyzujące: algi, rośliny oraz niektóre bakterie.

I teraz najistotniejsza kwestia: większość wymienionych wyżej organizmów wytwarza w trakcie fotosyntezy pewien bardzo ważny produkt uboczny – jest nim życiodajny tlen. Można więc powiedzieć, że fotosynteza jest kluczowym zjawiskiem, bez którego my, ludzie, nie moglibyśmy funkcjonować na tej planecie.

Przy okazji warto przyswoić jeszcze dwa pojęcia:

  • Fotoautotrofy – organizmy samożywne, które wykorzystują światło (energię świetlną) i asymilują własny węgiel (w domyśle najczęściej mamy na myśli rośliny),
  • Heterotrofy – organizmy cudzożywne, które nie są w stanie przemieniać dwutlenku węgla do składników organicznych i potrzebują otrzymywać węgiel zasymilowany, dostarczony w procesie jedzenia innych organizmów bądź półproduktów (mowa o ludziach, zwierzętach i np. grzybach).

Ciekawostka: Fotosynteza jako zjawisko pojawiło się 3 biliony lat temu, a pierwszymi organizmami wprowadzającymi tlen nie były rośliny, lecz… bakterie.

Jak przebiega proces fotosyntezy?

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, najpowszechniejszymi autotrofami na Ziemi są rośliny. Dlatego tak często spotyka się określenie „płuca miasta” w przypadku lasów okalających zabudowania, jak również notorycznie pojawia się kwestia ochrony drzew oraz innych roślin, w tym potrzeba sadzenia nowych.

Proces fotosyntezy nie przebiega wewnątrz roślin (w pniach etc.), lecz w ich liściach. Ogólnie można to ująć w ten sposób, że każda zielona tkanka rośliny jest w stanie przeprowadzać fotosyntezę. W tym miejscu warto przywołać pojęcie mezofilu, czyli miejsca w środkowej warstwie tkanki liściowej – to właśnie tu zachodzi cały proces. Tam znajdują się organelle, które nazywamy chloroplastami. To nie koniec doprecyzowania składu: chloroplasty mają wewnątrz struktury dyskowe, nazywane tylakoidami. W ich błonach są z kolei zielone barwniki, nazywane chlorofilami. Ten właśnie chlorofil jest bardzo istotny w całym procesie, ponieważ odpowiada on za absorbowanie światła.

W pierwszym akapicie wspomnieliśmy, że potrzebny jest zarówno organizm, który będzie fotosyntetyzujący, jak i energia świetlna. Jednak to nie wszystko, bo dwa kolejne składniki to dwutlenek węgla oraz woda. Jeśli do nich dodamy energię pochodzącą ze słońca, to w wyniku fotosyntezy otrzymamy glukozę i tlen.

Możemy zatem rozszerzyć pierwotną definicję do:

Fotosynteza to proces zamiany dwutlenku węgla, wody oraz energii świetlnej w energię chemiczną, czyli glukozę i tlen.

Na podstawowym poziomie powyższe informacje w pełni wystarczają, aby zrozumieć zjawisko fotosyntezy. Warto jeszcze dodać, że glukoza jest określana „paliwem” dla organizmów – zawarty w niej zasymilowany węgiel jest bardzo ważny w kolejnych, życiodajnych procesach.

Jakie znaczenie ma fotosynteza dla ekosystemów?

Czy fotosynteza jest kluczowa dla ekosystemów? Oczywiście, że tak! Podsumujmy to, o czym już się dowiedzieliśmy i dodajmy kilka innych kwestii:

  • Produkowanie tlenu. Wszyscy musimy oddychać, bez tlenu zarówno ludzie, jak i zwierzęta, nie mogliby funkcjonować i istnieć.
  • Wytwarzanie energii chemicznej. W momencie, w którym wytwarzana jest glukoza, możemy mówić o początku łańcucha pokarmowego. Korzystają z niej roślinożercy, a następnie – drapieżnicy, po prostu się karmiąc.
  • Dbałość o bioróżnorodność. Rośliny rozmnażają się, tworząc niejednokrotnie pewne nisze ekologiczne. Im ta różnorodność jest większa, tym lepiej dla zdrowej kondycji ekosystemów. Bez zjawiska fotosyntezy ten proces byłby niemożliwy – nie tylko ludzie są więc beneficjentami procesów fotosyntezy.
  • Usuwanie dwutlenku węgla. Nadmiar CO2 jest dla nas dużym problemem, szczególnie w kontekście zmian klimatycznych. Rośliny mają za zadanie absorbować dwutlenek węgla, więc wpływają bardzo korzystnie na cały ekosystem.

Jak widać, z punktu widzenia ekologii i ekosystemów ogólnie, fotosynteza jest kluczowa. To dlatego o tym zjawisku trzeba uczyć się jak najwcześniej. Każdy, kto je zrozumie, będzie miał więcej szacunku do terenów zielonych i roślin ogólnie – a co za tym idzie, do życia jako takiego. Warto też wspomnieć, że cała nasza gospodarka, bazująca na produkcji żywności, leków, a nawet drewna, miałaby znacznie utrudniony rozwój bez fotosyntezy i z pewnością bez takiej ilości roślin, alg i bakterii nie bylibyśmy w tym momencie rozwoju cywilizacyjnego, w którym jesteśmy teraz.

Masz na sprawdzianie fotosyntezę? Nauka biologii jest coraz trudniejsza? Możesz zapisać się na zajęcia, podczas których nauczyciel wszystko ci wyjaśni! Przewaga BUKI School polega na tym, że są to lekcje indywidualne, czyli 100% czasu i koncentracji pedagoga jest przeznaczone tylko dla ciebie. Kupując cały pakiet takich lekcji, sporo oszczędzasz, a skuteczność możesz obserwować już po kilku spotkaniach, także w formule online.

Szukasz korepetytora?

Znajdź korepetytora, który spełnia wszystkie Twoje kryteria

Fotosynteza – co to jest i na czym polega?

Czym jest fotosynteza?

Fotosynteza to proces, w którym rośliny, algi i niektóre bakterie przekształcają dwutlenek węgla, wodę oraz energię świetlną w energię chemiczną, czyli glukozę i tlen.

Jak przebiega proces fotosyntezy?

Proces fotosyntezy zachodzi w chloroplastach, głównie w liściach roślin. Wykorzystuje on światło słoneczne do przekształcania dwutlenku węgla i wody w glukozę i tlen.

Jakie znaczenie ma fotosynteza dla ekosystemów?

Fotosynteza jest kluczowa dla produkcji tlenu, wytwarzania energii chemicznej, dbania o bioróżnorodność oraz usuwania nadmiaru dwutlenku węgla z atmosfery.