Wybierz zamówienie dla zakupu lekcji

Układ mięśniowy człowieka: budowa, funkcje i rola w organizmie | BUKI School

Układ mięśniowy: jak działa i jaką pełni rolę w organizmie

Z zadbanymi mięśniami kojarzy nam się przede wszystkim muskulatura, czyli świetnie wyrzeźbiona sylwetka – silna i bez tkanki tłuszczowej. Jednak mięśnie mają zdecydowanie więcej tajemnic, część z nich warto poznać w ramach klasycznej lekcji biologii. Czy będzie to wiedza bezużyteczna? Zdecydowanie nie!

Jak zbudowany jest układ mięśniowy człowieka?

Na początek dobrze jest poznać kilka podziałów związanych z mięśniami: 

  • Można je dzielić np. ze względu na budowę,
  • Funkcję, np. zginacze i prostowniki,
  • Położenie w ciele – mięśnie tułowia, głowy, grzbietu czy klatki piersiowej,
  • Jak również rodzaj przyczepu (dwugłowe, czworogłowe etc.). 

Czytaj więcej: Genetyka: dziedziczenie cech

Na lekcji biologii przyda się też elementarna wiedza na temat rodzajów mięśni:

  • Szerokie, czyli o dużej powierzchni. Ich zadaniem jest wyściełanie sporych obszarów w ciele, np. jamy brzusznej i klatki piersiowej.
  • Okrężne, ułatwiające otwieranie i zamykanie otworów w ciele. Możemy je spotkać zarówno wokół ust, jak i odbytu.
  • Krótkie i długie. Krótkie cechują się mniejszym rozmiarem i służą do celów precyzyjnych, a długie uczestniczą w dynamicznych ruchach.
  • Dwugłowe, mające dwie części (głowy). Mięśniem dwugłowym jest np. biceps w ramieniu, dzięki któremu możemy przyciągnąć przedramię do ramienia.
  • Trójgłowe, analogicznie posiadają trzy części. Triceps znajdujący się w ramieniu odpowiada za prostowanie przedramienia w stawie łokciowym. O ile biceps pomagał w podnoszeniu przedmiotów, tak triceps jest pomocny podczas pchania.
  • Czworogłowe, składające się z czterech głów. Najbardziej znany jest mięsień czworogłowy uda, pełniący kluczową rolę podczas chodzenia i skakania.

Podczas nauki nie ominie nas również pakiet informacji związany z trzema rodzajami tkanki mięśniowej:

  • Poprzecznie prążkowana szkieletowa, kurcząca się na skutek bodźców z układu nerwowego. To oznacza, że tą tkaną możemy w pełni „sterować”.
  • Gładka, zarządzana przez autonomiczny układ nerwowy i nie podlegająca wpływowi woli człowieka.
  • Poprzecznie prążkowana serca, które również działają autonomicznie.

Czy mózg jest mięśniem?

Bardzo często można usłyszeć, że „mózg trzeba ćwiczyć tak samo, jak inne mięśnie”. W tym zdaniu jest tylko połowa prawdy – oczywiście warto uczyć się, powtarzać materiał i stymulować mózg nowymi umiejętnościami, ale on sam w sobie mięśniem nie jest. Zamiast miocytów, składa się on z milionów połączeń w postaci neuronów – to zupełnie inna konstrukcja. Przy okazji jest to najbardziej złożony organ u każdego kręgowca!

Czytaj więcej: Fotosynteza: co to jest i na czym polega?

Jakie są najważniejsze funkcje układu mięśniowego?

Mamy za sobą wiele teorii, teraz warto spojrzeć na układ mięśniowy w nieco bardziej praktyczny sposób. Większość podręczników mówi wprost o funkcjach mięśni, ale warto na to zagadnienie spojrzeć bardziej kreatywnie. Zastanówmy się, co by się stało, gdyby człowiek nie miał mięśni?

  • Nie moglibyśmy się poruszać. To właśnie mięśnie odpowiadają za ruch, chwytanie, bieganie. Bez mięśni człowiek straciłby całą swoją mobilność!
  • Zaburzyłaby się temperatura naszego ciała. Termin „rozgrzane mięśnie” może być odczytywany dość dosłownie, bo mięśnie w istocie nagrzewają się podczas pracy. To z kolei pozwala człowiekowi na regulację temperatury i przeciwdziałanie np. hipotermii.
  • Nie moglibyśmy jeść. Znamy już mięśnie okrężne, które nie tylko pomagają otworzyć buzię, ale też działają np. w trakcie żucia pokarmu. To nie wszystko, bo z kolei mięśnie gładkie biorą udział w procesach trawienia (pomagają przesuwać pokarm).
  • Nasz szkielet nie miałby wsparcia. Gdybyśmy założyli całkowity brak mięśni, to szkielet byłby na tyle wiotki, że rozpadłby się pod własnym ciężarem.
  • Krew nie krążyłaby w naszym ciele. Warto pamiętać, że co prawda mózg mięśniem nie jest, ale serce – owszem. Jak wiadomo, brak jego pracy oznacza natychmiastowy zgon, więc bez mięśni poprzecznie prążkowanych serca nie moglibyśmy żyć.
  • Nie dałoby się oddychać. Jednym z mięśni oddechowych jest przepona, bez której wdychanie i wydychanie powietrza również nie byłoby możliwe.
  • Nasza twarz nie wyrażałaby żadnych emocji. To może najmniej istotna funkcja mięśni, ale mimo wszystko bardzo ważna. W naszej twarzy funkcjonują mięśnie mimiczne, odpowiadające za takie ekspresje, jak chociażby uśmiech.

Jak łatwo policzyć, przynajmniej sześć funkcji mięśni człowieka jest na tyle kluczowych, że bez ich wpływu w ogóle nie moglibyśmy istnieć. Zatem warto od teraz układ mięśniowy kojarzyć nie tylko z piękną muskulaturą, ale przede wszystkim możliwością egzystencji jako takiej.

Nie tylko układ mięśniowy, ale dość szerokie omówienie innych organów i układów w ciele człowieka od wielu lat jest częścią podstawy programowej. Wiedzę ten nabywa zarówno uczeń podstawówki, jak i szkoły ponadpodstawowej. Dlatego jeśli pojawiają się problemy z nauką, warto skorzystać z pomocy nauczyciela indywidualnego w ramach pakietu intensywnych lekcji. Taka forma nie tylko przygotowuje do egzaminu, ale i pozwala uzyskać lepsze oceny na sprawdzianach. Korepetycje w tego typu pakietach znajdziesz w ramach usługi BUKI School, a lekcji udzielają się najlepsi nauczyciele!

Czytaj więcej: Układ nerwowy: jak działa?

Autor:

Szukasz korepetytora?

Znajdź korepetytora, który spełnia wszystkie Twoje kryteria

Układ mięśniowy – często zadawane pytania

Jak zbudowany jest układ mięśniowy człowieka?

Układ mięśniowy człowieka składa się z mięśni poprzecznie prążkowanych, gładkich oraz mięśni serca. Każdy z nich pełni różne funkcje w organizmie.

Jakie są najważniejsze funkcje układu mięśniowego?

Mięśnie umożliwiają poruszanie się, wspierają szkielet, pomagają w trawieniu i krążeniu krwi oraz regulują temperaturę ciała.

Czy mózg jest mięśniem?

Nie, mózg nie jest mięśniem. Składa się z neuronów, a jego funkcje różnią się od pracy mięśni, które są zbudowane z miocytów.