Nieprzemyślana koncepcja, skupienie się tylko na wybranych cechach (bez pełnych, szeroko zakrojonych wniosków) oraz pisanie o sprawach nie dotyczących bezpośrednio tematu — takie są najczęstsze błędy uczniów mierzących się z tworzeniem opisu postaci. Dlatego dziś sprawdzimy jakie wyzwania stoją przed tworzącym taką charakterystykę i wytłumaczymy krok po kroku, jak stworzyć dobry tekst tego typu.
Z tego tekstu możesz się dowiedzieć:
- Jaką formą wypowiedzi jest opis postaci i kiedy się ją stosuje?
- Czy istnieją różne formy charakteryzowania postaci?
- Od czego zacząć, aby całość pracy przebiegła sprawnie?
- Jakie elementy powinna zawierać charakterystyka postaci?
- O których aspektach piszący najczęściej zapomina, a na które kładzie zbyt mocny nacisk?
Co to jest opis postaci?
W bardzo ogólnym ujęciu charakterystyka postaci jest dość łatwą do zrozumienia formą. Na potrzeby tego tekstu wybierzemy bardzo łatwy i doskonale wszystkim znany przykład dość wyrazistej postaci – niech to będzie Harry Potter. Gdy otrzymujemy zadanie opisania tytułowego bohatera, musimy skupić się na jego osobie w pełnym zakresie: wyglądu, charakteru, zachowania, odbioru przez innych etc. Dlatego najważniejsza zasada brzmi:
Aby stworzyć świetny, pełny i zasługujący na wysoką ocenę opis postaci, trzeba przede wszystkim opisywaną osobę dobrze poznać. Bez tego nie będziemy w stanie pójść dalej – po prostu braknie nam danych do przetworzenia. Z tym wiąże się też bezpośrednio druga zasada: Im więcej wiemy na temat danej postaci, tym łatwiej (i szybciej!) przyjdzie nam stworzenie opisu.
Każdy, kto przeczytał wszystkie tomy o przygodach Harrego Pottera, będzie miał wystarczający zasób wiedzy, aby stworzyć wyczerpującą charakterystykę bohatera literackiego. Ci, którzy tylko obejrzeli filmy, mogą zmierzyć się z opisem aktora, ale siłą rzeczy nie będą mieli pełnej wiedzy na temat wszystkich wątków ze świata wykreowanego przez Rowling. Na najgorszej pozycji będą te osoby, które nie przeczytały książek i nie obejrzały filmów, a Pottera znają jedynie z opowieści innych oraz obserwacji popkulturowych. Zatem dokładnie tak: szczegółowa wiedza o postaci to baza do stworzenia dobrego opisu, trzeba o tym pamiętać!
Rodzaje opisów postaci
Co istotne, teksty o charakterystyce postaci mogą przybierać różne formy, poniżej przykłady:
- Opis indywidualny. To „domyślna”, najprostsza forma, ale nie jedyna. Poruszamy się w obrębie jednej tylko persony – odnosząc to do naszego przykładu, będzie to charakterystyka Harrego Pottera.
- Opis zbiorowy. Tutaj skupiamy się na grupie ludzi. Przykładowo, moglibyśmy opisać charakterystykę osób skupionych wokół Gryffindoru, czyli domu, do którego należał Harry w Hogwarcie.
- Opis porównawczy. Tu należy uważać, bo taka forma może być często praktykowana w ramach zadań szkolnych i egzaminacyjnych. W tym przypadku moglibyśmy np. porównywać Pottera z Ronem Weasleyem, szukając zarówno podobieństw, jak i oczywistych różnic.
- Opis w formie autocharakterystyki. W tym przypadku skupiamy się na samym sobie – jako przykład można podać stworzenie opisu własnego w kontekście emocji i przemyśleń oraz porównań po lekturze serii o chłopcu z Privet Drive.
Wniosek: nie każdy opis postaci będzie kładł nacisk na indywidualne cechy jednego bohatera. Zawsze warto dokładnie zapoznać się z poleceniem w zadaniu!