Wybierz zamówienie dla zakupu lekcji

Jak opisać postać?

Jak opisać postać? Praktyczne wskazówki od BUKI School

Nieprzemyślana koncepcja, skupienie się tylko na wybranych cechach (bez pełnych, szeroko zakrojonych wniosków) oraz pisanie o sprawach nie dotyczących bezpośrednio tematu — takie są najczęstsze błędy uczniów mierzących się z tworzeniem opisu postaci. Dlatego dziś sprawdzimy jakie wyzwania stoją przed tworzącym taką charakterystykę i wytłumaczymy krok po kroku, jak stworzyć dobry tekst tego typu.

 

Z tego tekstu możesz się dowiedzieć:

  • Jaką formą wypowiedzi jest opis postaci i kiedy się ją stosuje?
  • Czy istnieją różne formy charakteryzowania postaci?
  • Od czego zacząć, aby całość pracy przebiegła sprawnie?
  • Jakie elementy powinna zawierać charakterystyka postaci?
  • O których aspektach piszący najczęściej zapomina, a na które kładzie zbyt mocny nacisk?

Co to jest opis postaci?

W bardzo ogólnym ujęciu charakterystyka postaci jest dość łatwą do zrozumienia formą. Na potrzeby tego tekstu wybierzemy bardzo łatwy i doskonale wszystkim znany przykład dość wyrazistej postaci – niech to będzie Harry Potter. Gdy otrzymujemy zadanie opisania tytułowego bohatera, musimy skupić się na jego osobie w pełnym zakresie: wyglądu, charakteru, zachowania, odbioru przez innych etc. Dlatego najważniejsza zasada brzmi:

Aby stworzyć świetny, pełny i zasługujący na wysoką ocenę opis postaci, trzeba przede wszystkim opisywaną osobę dobrze poznać. Bez tego nie będziemy w stanie pójść dalej – po prostu braknie nam danych do przetworzenia. Z tym wiąże się też bezpośrednio druga zasada: Im więcej wiemy na temat danej postaci, tym łatwiej (i szybciej!) przyjdzie nam stworzenie opisu.

 

Każdy, kto przeczytał wszystkie tomy o przygodach Harrego Pottera, będzie miał wystarczający zasób wiedzy, aby stworzyć wyczerpującą charakterystykę bohatera literackiego. Ci, którzy tylko obejrzeli filmy, mogą zmierzyć się z opisem aktora, ale siłą rzeczy nie będą mieli pełnej wiedzy na temat wszystkich wątków ze świata wykreowanego przez Rowling. Na najgorszej pozycji będą te osoby, które nie przeczytały książek i nie obejrzały filmów, a Pottera znają jedynie z opowieści innych oraz obserwacji popkulturowych. Zatem dokładnie tak: szczegółowa wiedza o postaci to baza do stworzenia dobrego opisu, trzeba o tym pamiętać!

 

Rodzaje opisów postaci

Co istotne, teksty o charakterystyce postaci mogą przybierać różne formy, poniżej przykłady:

  1. Opis indywidualny. To „domyślna”, najprostsza forma, ale nie jedyna. Poruszamy się w obrębie jednej tylko persony – odnosząc to do naszego przykładu, będzie to charakterystyka Harrego Pottera.
  2. Opis zbiorowy. Tutaj skupiamy się na grupie ludzi. Przykładowo, moglibyśmy opisać charakterystykę osób skupionych wokół Gryffindoru, czyli domu, do którego należał Harry w Hogwarcie.
  3. Opis porównawczy. Tu należy uważać, bo taka forma może być często praktykowana w ramach zadań szkolnych i egzaminacyjnych. W tym przypadku moglibyśmy np. porównywać Pottera z Ronem Weasleyem, szukając zarówno podobieństw, jak i oczywistych różnic.
  4. Opis w formie autocharakterystyki. W tym przypadku skupiamy się na samym sobie – jako przykład można podać stworzenie opisu własnego w kontekście emocji i przemyśleń oraz porównań po lekturze serii o chłopcu z Privet Drive.

Wniosek: nie każdy opis postaci będzie kładł nacisk na indywidualne cechy jednego bohatera. Zawsze warto dokładnie zapoznać się z poleceniem w zadaniu!

Jak napisać opis postaci?

Po pierwsze trzymamy się prostej konstrukcji: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. To pierwszy krok do uniknięcia chaosu w treści! To właśnie na tym fundamencie opiera się stworzenie dobrej koncepcji opisu postaci. 

Kolejną radą jest stworzenie krótkiego planu. Ta z pozoru nadprogramowa praca zaoszczędzi nam później wiele czasu; mając plan, możemy pisać „jak po sznurku”. Dzięki temu o niczym ważnym nie zapominamy. W razie potrzeby plan można w trakcie pisania uzupełnić lub zmodyfikować.

Praktyczne wskazówki

Nasze porady oprzemy o opis indywidualny Harrego Pottera, jako bohatera książek. Podajemy konkretne przykłady, ale większość z nich może śmiało zostać uzupełniona o kolejne drobiazgi, cechy, sytuacje i ważne dane. Przyjrzyjmy się konstrukcji opisu postaci po kolei:

 

Wstęp

We wstępie należy skupić się na podstawach. Ta część tekstu nie powinna być też przesadnie długa. Trzeba pamiętać, że tutaj w skondensowanej formie wprowadzamy czytelnika w temat, podchodząc do sprawy w sposób ścisły (bez własnych przemyśleń!), podając tylko konkretne i potwierdzone informacje. Tworząc wstęp, warto pisać z założeniem, że czytający nasz tekst kompletnie nie zna opisywanej przez nas postaci.

Stosując tę zasadę do naszego przykładu, napisalibyśmy o tym, że:

  • opis dotyczy Harrego Pottera, bohatera książek fantastycznych,
  • poznajemy Harrego jako jedenastoletniego chłopca mieszkającego razem z Dursleyami: wujem, ciotką i kuzynem w domu w Wielkiej Brytanii, niedaleko Londynu,
  • serię książek o nim stworzyła J.K. Rowling, począwszy od połowy lat dziewięćdziesiątych, a każda z nich doczekała się ekranizacji,
  • Harry miał umiejętności magiczne i był bardzo ważną postacią w świecie czarodziejów.

Czy tyle wystarczy na początek? Oczywiście! Taką treść można zawrzeć w 4-6 średnio rozbudowanych zdaniach, a czytelnik po zapoznaniu się z takim wstępem już będzie miał jasność co do tego, kogo dotyczy opis, kto wykreował tę postać i czym ta osoba się zajmowała. Następnie przechodzimy do pogłębienia tych wiadomości.

 

Rozwinięcie

Na tym etapie możemy wykazać się wiedzą. Tu przydadzą się wszystkie dane, jakie zostały w naszej pamięci po lekturze, obejrzeniu filmu, poznaniu kogoś, wysłuchaniu wykładu etc. Naszym zadaniem jest wybranie najważniejszych danych i zachowanie właściwego balansu pomiędzy poszczególnym typem informacji o postaci.

Na czym to w praktyce polega? Otóż nie należy skupiać się zbyt mocno tylko na wyglądzie, lub na ciemnych stronach charakteru, albo relacji z daną grupą. To jeden z częstszych błędów, które skutkują niższymi ocenami! Przykładowo piszący charakterystykę tak bardzo zagłębia się w opis wizerunku postaci, że całkowicie zapomina o jego charakterze. Taka sytuacja zawsze jest odbierana przez oceniającego jako brak wiedzy, a czytelnik tak naprawdę nie otrzymuje treści, którą dobrze się czyta i z której można się dowiedzieć wszystkiego, co najważniejsze.

 

W rozwinięciu możemy się skupić na:

  • stworzeniu kilkuzdaniowego opisu Harrego: o jego szczupłej sylwetce, charakterystycznej bliźnie w kształcie błyskawicy, okularach i skromnym ubiorze. Wartością dodaną będzie również to, że ujmiemy lekką przemianę tego bohatera po tym, jak trafia do Hogwartu (np. że stać go na nowe, charakterystyczne szaty czarodziejów),
  • później przechodzimy płynnie do opisu cech jego charakteru, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Warto byłoby podkreślić jego odwagę i umiejętność podejmowania decyzji, ale też ukazać pewne elementy lekkomyślności i „ładowania się w kłopoty”,
  • skupimy się również na jego mocnych i słabych stronach, np. podkreślając dobrą znajomość obrony przed czarną magią i kiepskie wyniki w eliksirach,
  • w kilku słowach odwołujemy się do relacji z otoczeniem, uwzględniając początkowe wycofanie (czas z Dursleyami), szybkie odnalezienie przyjaciół (moment przyjazdu do Hogwartu) oraz osadzenie w otoczeniu wrogów i sceptyków (na przykładzie Draco Malfoya i Slytherinu), jak i wpływ na zjednoczenie czarodziejów w obliczu zagrożenia (szczególnie w dwóch ostatnich tomach książki),
  • dodatkowo opis może zawierać szczegóły dotyczące pewnych charakterystycznych zachowań (np. kłopotliwego i sprawiającego ból połączenia mentalnego z Voldemortem) oraz cech (umiejętność poświęcenia się na podstawie zachowań w turnieju trójmagicznym, zetknięciu ze śmiercią w lesie obok Hogwartu etc).

Jak widać, trzeba faktycznie przeczytać książki, aby móc wykonać pełną analizę postaci, wyławiając ciekawe „smaczki” i konkretne informacje. Rozwinięcie to najdłuższa część całego tekstu, dlatego powinna być wyraźnie mocniej rozbudowana, niż wstęp. W praktyce będzie to kilkadziesiąt zdań, można również śmiało podzielić treść na akapity odwołujące się do poszczególnych typów opisu postaci. 

UWAGA! Pisząc, należy skupić się na postaci i roli jaką odgrywała, a nie na szczegółowym opisie wydarzeń z jej udziałem!

 

Zakończenie

Czas podsumowania to miejsce na kilka wniosków. We wstępie i zakończeniu opisywaliśmy konkretne, wynikające z treści fakty, a w zakończeniu możemy je zebrać w klamrę, wydając własny, rzetelny osąd.

 

W zakończeniu zawieramy:

  • własną ocenę Harrego: czy według nas, jako bohater, postępował dobrze i podejmował słuszne decyzje,
  • to, które elementy postaci wprawiały w irytację, a jakie wywołały zachwyt,
  • oraz opis tego jakie odczucia towarzyszyły nam w trakcie czytania i jak podoba nam się postać.

Tutaj nie podajemy przykładów, bo ta część (kilka zdań) powinna być zawsze indywidualnym podsumowaniem. Podpowiemy tylko, że nie warto „na siłę” przedstawiać dobrej postaci w złym świetle (i odwrotnie) – raczej ponownie trzymamy się konkretów.

 

Tworzenie opisu postaci jest bardzo proste, jeśli doskonale znamy opisywanego bohatera, a przed przystąpieniem do pracy przygotujemy sobie hasłowy plan tego, co chcemy opisać. Ta forma wypowiedzi jest jedną z najprostszych do wykonania, ale wcale nie oznacza to, że nauczyciele zawsze oceniają ją bardzo dobrze. Można bowiem popełnić błędy i za mocno skupić się na pewnych sprawach, innych nie poruszając wcale. To o tym balansie trzeba pamiętać i właśnie po to przydaje się stworzenie dobrego planu!

Szukasz korepetytora?

Znajdź korepetytora, który spełnia wszystkie Twoje kryteria

Jak opisać postać - najczęściej zadawane pytania

Co to jest opis postaci?

Jak napisać opis postaci?

Po pierwsze trzymamy się prostej konstrukcji: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. To pierwszy krok do uniknięcia chaosu w treści! To właśnie na tym fundamencie opiera się stworzenie dobrej koncepcji opisu postaci.